Alle voorzienbare risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of die niet tot afwaardering van activa hebben geleid en die van grote betekenis kunnen zijn in relatie tot het balanstotaal of het eigen vermogen, worden als risico aangemeld.
Risico’s kunnen als volgt worden ingedeeld:
- risico’s voortvloeiend uit het eigen beleid;
- risico’s voortvloeiend uit beleid van hogere overheden;
- risico’s voortvloeiend uit samenwerkingsverbanden;
- risico’s voortvloeiend uit het handelen van derden;
- risico’s voortvloeiend uit voor de gemeente niet te beïnvloeden ontwikkelingen.
a. Risico's voortvloeiend uit eigen beleid
Garanties | Door de gemeente zijn garanties afgegeven voor geldleningen die door verenigingen of instellingen binnen de gemeente zijn aangegaan. Als de geldleningen niet worden terugbetaald door de verenigingen of instellingen, dan wordt de gemeente hiervoor aansprakelijk gesteld.
Eén van de garantstellingen betrof Roepaen. In december is het complex verkocht en de openstaande leningen en rentebetalingen bij het Nationaal Restauratie Fonds zijn volledig afgelost. Onze garantstelling is hiermee komen te vervallen.
Gennep heeft voorts twee garantstellingen afgegeven voor leningen aan de Stichting INTOS. Betaling van de rente en aflossing van deze leningen zijn gegarandeerd, het risico is nihil.
OPEN EINDE REGELINGEN | De gemeente kent veel taakvelden met open-einde-regelingen. Te denken valt aan de Wet Werk en Bijstand, leerlingenvervoer en Wet Sociale Werkvoorziening. Door de decentralisaties in 2015 heeft de gemeente veel nieuwe taken gekregen in het sociaal domein. De uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de Jeugdzorg. Ook dit zijn open einde regelingen met plotselinge instroomfluctuaties en soms erg dure individuele voorzieningen. Om deze onzekerheden en risico’s te dempen houden we een bestemmingsreserve aan.
Planschade | Elke planologische maatregel als bedoeld in artikel 49 Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO) kan leiden tot planschade. De WRO maakt afwenteling van planschade op een initiatiefnemer mogelijk. Om het risico op planschade zoveel mogelijk te beperken, is het binnen de gemeente Gennep gebruikelijk om voorafgaand aan toepassing van ruimtelijke procedures, waarbij schade niet kan worden afgewenteld, onderzoek te (laten) verrichten naar mogelijke schade die het gevolg kan zijn van de betreffende procedures (de zogenaamde planschaderisico-inventarisatie). Binnen de grondexploitatiegebieden wordt waar dat noodzakelijk is wel rekening gehouden met mogelijke planschadeclaims. De bevoegdheid om te beslissen over ingediende planschadeverzoeken ligt bij ons college.
Opbrengst toeristenbelasting | In de meerjarenbegroting is uitgegaan van een stijging van de opbrengst toeristenbelasting uitgaande van een stijging van het aantal overnachtingen. Het stimuleren van recreatie en toerisme is een speerpunt. Uit het verleden blijkt dat bij een neerwaartse conjunctuur het aantal overnachtingen daalt. Dit is een autonome ontwikkeling waar wij als gemeente geen invloed op hebben.
Bouwgrondexploitatie | Voor mogelijke risico’s in het kader van de bouwgrondexploitatie wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid. De gemeente heeft nog een vordering op projectontwikkelaar Parkvisie Holding B.V. voor de betaling van een exploitatiebijdrage plan Heikant. Voor de afronding van deze vordering zijn we afhankelijk van de voortgang van de onderhandelingen tussen Parkvisie en Dichterbij.
b. Risico's voortvloeiend uit het beleid van hogere overheden
Algemene uitkering | Via het gemeentefonds of via specifieke uitkeringen worden rijksmiddelen aan gemeenten beschikbaar gesteld. Het gemeentelijk beleid is daarom gevoelig voor rijksmaatregelen die deze geldstromen betreffen. Vooral ten aanzien van de algemene uitkering is dit risico substantieel. Als het Rijk besluit te bezuinigen, betekent dit voor gemeenten dat de algemene uitkering lager wordt. Bij extra rijksuitgaven wordt de algemene uitkering hoger.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken is bezig met een herijking van het gemeentefonds ingaande 2022. De eerste resultaten van de doorrekeningen laten een negatief beeld zien voor de kleinere gemeenten. De doorrekeningen worden opnieuw tegen het licht gehouden. Het definitieve effect is daarom onzeker.
In de afgelopen jaren zijn door het rijk bij decembercirculaire extra middelen beschikbaar gesteld. Door het late moment van beschikbaar komen kunnen ze in het boekjaar niet meer worden benut.
c. Risico's voortvloeiend uit samenwerkingsverbanden
Sociale werkvoorziening | De meerjarenbegroting voor de Sociale Werkvoorziening vraagt structureel om een gemeentelijke bijdrage. Deze bijdrage komt ten laste van de deelnemende gemeenten in de GR IWGM. In de meerjarenbegroting is een bijdrage van € 636.000 opgenomen. Het risico bestaat dat de gemeentelijke bijdrage weer oploopt. Voor de berekening van de weerstandscapaciteit is rekening gehouden met een hogere bijdrage van € 100.000.
d. Risico's voortvloeiend uit handelen van derden
Waarborgfonds Sociale Woningbouw | In het kader van de bruteringsoperatie heeft de gemeente Gennep het risico van de garantieverstrekking c.q. leningverstrekking aan woningcorporaties overgedragen aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). De gemeente fungeert naast de corporaties en het waarborgfonds als derde “achtervang”. Alleen als de bijdragen van de voorgaande twee partijen ontoereikend zijn, moeten Rijk en gemeenten op verzoek van WSW renteloze leningen verstrekken. Gemeenten lopen een minimaal risico.
Waarborgfonds Eigen Woningbouw | Het risico van garantieverstrekking in het kader van de Nationale Hypotheek Garantie is ondergebracht in Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW). Uit de liquiditeitsprognoses 2018-2023 van het WEW blijkt, dat voor de jaren waar de prognoses betrekking op hebben geen aanspraken zijn te verwachten op de achtervangfunctie van gemeenten.
e. Risico's voortvloeiend uit voor de gemeenten niet te beïnvloeden ontwikkelingen
Renteontwikkeling | Door de voorgenomen investeringen moeten we één of meerdere nieuwe geldleningen afsluiten. Indien de rente op de geld- en kapitaalmarkt zich ongunstig ontwikkelt ten opzichte van het in de begroting opgenomen rentepercentage, dient rekening te worden gehouden met extra rentelasten voor de lening die afgesloten gaat worden. De ontwikkeling kan ook positief zijn als de rente zich gunstig ontwikkelt. De rente is laag en de verwachting is dat deze voorlopig laag blijft. Voor 2020 is het liquiditeitstekort opgevangen door het afsluiten van kasgeldleningen waarvan de rente negatief was.
In de meerjarenbegroting is rekening gehouden met het aantrekken van € 20 miljoen aan leningen.
Corona virus | Het Corona virus heeft in 2020 heftig toegeslagen. De overheid heeft vergaande maatregelen moeten nemen om het virus te beteugelen en om de economie te steunen. De gemeente heeft hier ook een taak in. Denk aan het uitvoeren van de regeling voor ondersteuning zelfstandige zonder personeel. Dit leidt tot additionele kosten die gecompenseerd worden door het Rijk. Door de maatregelen zijn veel evenementen afgelast, vakantieparken en sportaccommodaties gesloten. Verzoeken komen voor financiële ondersteuning en de inkomsten in 2020 dalen met name voor de toeristenbelasting. Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar de aparte paragraaf over de gevolgen van het Corona virus.